Turismo, Merkataritza eta Kontsumo Sailak, Eusko Ganberekin batera, Euskadiko merkataritza-asoziazionismoari buruzko azterlan bat argitaratu du 2020 eta 2023 artean, Merkatarien Elkarteen Erroldako datuetan oinarrituta. Merkataritza 2030 Merkataritzako Euskal Estrategiak zeharkako eta erakunde arteko gobernantzaren garrantzia nabarmentzen du, eragile publikoen eta pribatuen arteko lankidetza sustatzeko.
Azterlanak Euskadiko hainbat asoziazionismo-eredu identifikatzen ditu: kideen kuotak behar dituzten elkarteak, laguntza publikoen mende dauden beste batzuk, merkataritza-azpisektoreetan zentratutako gremio-elkarteak eta udal-ezarpena edo lurralde historikoena duten lurralde-elkarteak. Asoziazionismo mistoak ere gora egin du, merkataritzan, ostalaritzan eta zerbitzuetan.
2023an, Euskadiko merkataritza-elkarteek 6.521 txikizkako establezimendu ordezkatzen zituzten, hau da, sektorearen % 26,06. Bizkaiak % 10,01eko merkataritza-dentsitatea du, eta Gernika, Leioa, Lekeitio eta Urduña udalerriak nabarmentzen dira merkataritza-kontzentrazio handiagatik. Arabak eta Gipuzkoak % 8,76ko eta % 10,79ko dentsitateak dituzte, hurrenez hurren, Guardiarekin ( % 16,08) eta Tolosarekin ( % 14) alderatuta, lurralde horietan merkataritza-dentsitate handiena duten udalerriak baitira.
Euskadiko merkataritza-elkarteek 12.026 establezimendu ordezkatzen dituzte txikizkako sektorean, ostalaritzan eta zerbitzuetan, guztizkoaren % 14,43. 2023an, 94 udalerritan merkatarien elkarteak zeuden, EAEko biztanleen % 93,32 eta txikizkako saltokien % 61,99.
Ikerketa honek eskualdean merkataritza-asoziazionismoak duen garrantzia azpimarratzen du, bereziki Bizkaian, baita pandemia ondorengo bilakaera ere. Bildutako informazioak politika publikoak hobetzen eta merkataritza-sektorea indartzen lagunduko du. Xehetasun gehiago nahi izanez gero, kontsultatu Turismo, Merkataritza eta Kontsumo Sailak emandako txosten osoa.